Shpenzimet e mbrojtjes në Serbi janë rritur rreth 70 për qind, duke arrritur në 1.4 miliardë dollarë në vit në gjashtë vitet e fundit, shkruan London Economist, duke vënë në dukje se republikat e tjera ish-jugosllave janë të shqetësuara se ushtria serbe po fuqizohet.
Nën titullin “Gara e armatimeve ballkanike”, e përjavshmja shkruan në një numër të ri se Rusia dhe Bjellorusia i dhanë Serbisë dhjetë avionë MiG-29, dhe Rusia i dha asaj 30 tanke dhe transportues të blinduar dhe i shiti sistemin e mbrojtjes ajrore.
Gjithashtu thuhet se Serbia ka blerë dronë të blinduar kinezë, helikopterë rusë dhe sistemin francez të raketave tokë-ajër, dhe se ministri i Mbrojtjes ka njoftuar këtë muaj se do të zhvillohen negociata për blerjen e avionëve transportues dhe helikopterëve nga Airbus.
Lajmet mbërritën gjithashtu muajin e kaluar se bisedimet ishin duke u zhvilluar me Izraelin për raketat antitank. Në listën e blerjeve mund të gjenden edhe dronë turk pa pilot, të cilat u përdorën në Nagorno-Karabakh, shton autori Tim Judah.
Juda shkruan se pas luftërave jugosllave në vitet 1990, kapaciteti ushtarak i Serbisë ra, por në vitin 2014 qeveria vendosi të riarmatosej.
Ndërhyrja e Rusisë në Ukrainë tregoi se epoka e luftës konvencionale në Evropë nuk kishte mbaruar dhe përmbytjet atë vit në Serbi ishin një “thirrje zgjimi” sepse, siç tha Daniel Santer nga Rrjeti Ballkanik i Sigurisë, u zbulua se vendi mezi kishte helikopterë për misione kërkimi dhe shpëtimi.
Juda kujton se në vitin 2015, Kroacia, gjithashtu duke rinovuar forcat e saj të armatosura, kërkoi nga Shtetet e Bashkuara të dërgonin raketa që, nëse hidheshin në Serbi, mund të arrinin thellë në brendësi të vendit.
Një shtet modern ka nevojë për një ushtri moderne, tha presidenti serb Aleksandar Vuçiq. Serbia shpenzon më shumë në terma absolutë se më parë, por shpenzimet e saj për mbrojtjen si pjesë e PBB-së kanë lëvizur rreth dy përqind që nga viti 2005.
“Krahasuar me Bullgarinë, Hungarinë ose Rumaninë, janë “kikirikë”, thotë Vuçiq.
Por serbët nuk ishin në luftë me Bullgarinë, Hungarinë apo Rumaninë në vitet 1990. Ata ishin në luftë me fqinjët që tani kanë një buxhet më të vogël ushtarak. Serbia tejkalon Shqipërinë, Bosnje dhe Hercegovinën (BiH), Malin e Zi, Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut së bashku. Ajo gjithashtu tejkalon Kroacinë, e cila blen avionë francezë për të rinovuar kapacitetin e saj ajror pothuajse inekzistent, thuhet në tekst.
Nëse Serbia thjesht do të modernizonte forcat e saj të armatosura, askush nuk do ta kishte problem. Është konteksti që vendos alarmet. Bosnja është sërish në trazira politike dhe Milorad Dodik, udhëheqësi serb i Bosnjës, sugjeroi më 14 tetor se nëse pjesa e tij e Bosnjës ndahej dhe dhuna do të pasonte, Rusia do të ndërhynte për ta mbrojtur atë. Tabloidët e kontrolluar nga qeveria e Serbisë vazhdimisht shpallin se lufta me shqiptarët e Kosovës apo kroatët është e afërt. Në tetor, pas një përleshjeje mes serbëve të Kosovës dhe policisë së Kosovës, tabloidët serbë që imagjinojnë lajme, e lidhën praninë e trupave britanike Gurkha në veri, me dhunën atje.
Në të njëjtën kohë nacionalistët, përfshirë ministrin e Brendshëm të Serbisë, flasin për krijimin e një “bote serbe”, për të cilën shumë në Kosovë, Mal të Zi dhe Bosnje kanë frikë se është kod për një Serbi të Madhe që mund t’i gëlltisë.
Vuçiq megjithatë mundohet ta poshtë këtë, duke e quajtur propagandë. Ai thotë se të gjithë fqinjët e dinë se riarmatimi “nuk është kundër tyre”.
Vuk Vuksanoviç, një studiues në Qendrën e Beogradit për Politikat e Sigurisë, thotë se rëndësia e vërtetë e riarmatosjes së vendit është politike dhe jo ushtarake. Marrëveshjet e dukshme të armëve u bëjnë përshtypje mbështetësve të Vuçiqit, të cilët priren t’i mbajnë forcat e armatosura me moral të lartë.
Por Serbia është efektivisht e rrethuar nga NATO (shih hartën). Me një aleancë të madhe që mbron fqinjët e saj të vegjël, Serbia ka shumë pak gjasa të dërgojë ushtarët e saj në veprim në të ardhmen e parashikueshme. Në të vërtetë, Serbia ka marrëdhënie të shkëlqyera me NATO-n, dhe Amerika trajnon trupat serbe. Të kesh një ushtri të fortë do të thotë që fuqitë e mëdha të trajtojnë me respekt, thotë Vuksanoviq.
