Pas tre javësh luftime të ashpra, të dyja palët duket se e kuptojnë se një konflikt i zgjatur nuk është në interes të asnjërit vend.
Diplomatët ukrainas dhe rusë që përpiqen të ndërmjetësojnë një marrëveshje paqeje shpresojnë të gjejnë një zgjidhje të shpejtë dhe të qëndrueshme për konfliktin e vazhdueshëm që ka vrarë qindra civilë dhe trupa nga të dyja palët.
Të dy vendet kanë dhënë gjithashtu indikacione pozitive se së shpejti do të arrijnë një marrëveshje prej 15 pikash.
Shumë analistë dhe zyrtarë të lartë nga Perëndimi dhe Rusia presin që projekt-marrëveshja e paqes ka të ngjarë të trajtojë zbatimin e një armëpushimi gjithëpërfshirës, qëndrimin ukrainas ndaj NATO-s, si dhe çështje të tjera të mprehta, si se si dhe kur trupat ruse do të tërhiqen nga territori ukrainas, thuhet sipas mediumit TRTWorld, transmeton Klankosova.tv.
Optimizmi vjen pavarësisht bombardimeve ruse të qyteteve të Ukrainës dhe luftës së fjalëve midis Moskës dhe Uashingtonit, i cili po e mbështet Ukrainën diplomatikisht dhe ushtarakisht.
Presidenti amerikan Joe Biden së fundmi e quajti Vladimir Putinin “një kriminel lufte” të cilin vlerësim Kremlini e quajti “të papranueshëm dhe të pafalshëm”.
Por bombardimi i fundit i një teatri që strehon qindra njerëz në Mariupol, një port strategjik i Detit të Zi ku ukrainasit kanë rezistuar me vendosmëri kundër forcave superiore ruse, mund të “çojë në sabotimin” e negociatave.
Lajmi i mirë është se “njerëzit po dalin të gjallë” nga streha, sipas një ish-zyrtari të lartë ukrainas.
Një tjetër shenjë e mirë e mundshme është se për herë të parë që nga fillimi i sulmit rus më 24 shkurt, një shkëmbim serioz midis këshilltarëve të lartë të sigurisë kombëtare të Uashingtonit dhe Moskës u zhvillua të mërkurën, duke treguar se një rrugë diplomatike për t’i dhënë fund konfliktit është gjithashtu duke fituar terren.
Megjithatë, disa diplomatë perëndimorë janë ende skeptikë se Putini është i gatshëm të bëjë kompromis me Ukrainën.
Por, nëse arrihet një marrëveshje paqeje, ja se si mund të duket ajo:
Neutraliteti i Ukrainës
Sipas burimeve të njohura me diskutimet e vazhdueshme dhe planin e paqes në zhvillim, pjesa më e rëndësishme e draftit lidhet me statusin ushtarak neutral të Ukrainës.
Drafti sugjeron që Ukraina do të heqë dorë nga planet për të qenë pjesë e NATO-s dhe nuk do të presë asnjë bazë ushtarake të huaj dhe armatim, duke pranuar të jetë një vend neutral si Suedia apo Austria.
Pavarësisht se janë shtete evropiane, as Suedia dhe as Austria nuk janë anëtarësuar në NATO për shkak të kundërshtimeve ruse, duke qëndruar neutrale që nga fillimi i Luftës së Ftohtë.
“Ukraina po ofron një version austriak ose suedez të një shteti neutral, të çmilitarizuar, por në të njëjtën kohë një shtet me ushtrinë dhe marinën e vet”, tha Vladimir Medinsky, kryenegociatori i Rusisë për bisedimet e paqes.
Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov sinjalizoi gjithashtu se Rusia mund ta shohë atë si një ofertë të mirë për “një kompromis”.
Por negociatori kryesor ukrainas Mikhailo Podolyak hodhi poshtë idenë se Kievi po ofron një model specifik të bazuar në Austri ose Suedi.
“Modeli mund të jetë vetëm ‘ukrainas’”, tha ai, duke iu referuar këmbënguljes së Kievit për të pasur “garanci sigurie” kundër çdo sulmi tjetër rus.
Në këmbim të heqjes dorë nga perspektiva e anëtarësimit në NATO dhe mbështetjes ushtarake perëndimore, Ukraina kërkon që disa shtete të NATO-s si SHBA, Mbretëria e Bashkuar dhe Turqia të ofrojnë “garanci sigurie”, që do të thotë se në rast të një sulmi rus ata do të vinin për të mbrojtur Kievin.
Drafti përfshin “garanci sigurie”, sipas burimeve të informuara për këtë çështje.
Ministri i Jashtëm rus Sergej Lavrov gjithashtu konfirmoi se në lidhje me “garancitë e sigurisë” të Ukrainës dhe statusin e saj neutral “ekzistojnë formulime absolutisht specifike që për mendimin tim janë afër marrëveshjes”.
Prania ushtarake ruse në Ukrainë
Që nga 24 shkurti, Rusia ka marrë territore të rëndësishme midis Ukrainës jugore dhe lindore dhe gjithashtu disa zona në veri.
Në vitin 2014, Moska aneksoi gadishullin e Krimesë nga Ukraina dhe njohu dy rajonet separatiste në Rajonin e Donbasit si shtete të pavarura përpara sulmit të saj.
Çfarë thotë projektmarrëveshja e paqes për të gjitha këto veprime ruse?
Sipas njerëzve të njohur me negociatat, drafti nuk ka asnjë fjalë të qartë për aneksimin e Krimesë dhe statusin e rajoneve separatiste.
Podalyak ofron “ndarjen e kësaj çështje”, që do të thotë se mund të diskutohet në një mjedis të ndryshëm midis Moskës dhe Kievit pas një armëpushimi konkret.
Sa i përket trupave ruse që sulmuan dhe mbajtën territoret ukrainase pas 24 shkurtit, drafti sugjeron që ato të tërhiqen nga ato rajone.
Por nuk është e qartë se deri në çfarë mase ata do të tërhiqen sepse Moska i ka zgjeruar kufijtë e rajoneve separatiste në qytetet jugore si Mariupol, nën kontrollin e Ukrainës, për të lidhur Krimenë me zonat e shkëputura pro-ruse lindore.
Podolyak këmbëngul se “trupat e Federatës Ruse, në çdo rast, po largohen nga territori i Ukrainës” duke iu referuar zonave që janë marrë që nga 24 shkurti në Ukrainën jugore në veri dhe lindore.
Si rezultat, lufta për Mariupolin mund të jetë kritike për formimin e versionit përfundimtar të marrëveshjes së paqes.
Të drejtat e pakicës ruse
Draft-marrëveshja gjithashtu ofron që Ukraina do të respektojë dhe sanksionojë ndjeshmërinë kulturore të pakicës rusisht-folëse, si të drejtat e tyre gjuhësore, sipas Lavrov.
Në Ukrainë, gjuha e vetme zyrtare është ukrainishtja dhe rusisht folësit ankohen se detyrohen të flasin ukrainisht, gjë që i bën të ndihen si qytetarë të dorës së dytë.
